اردشیر کامکار کیست؟
شاید بد نباشد قبل از اینکه افرادِ گروه موسیقی کامکارها را یکی یکی بررسی کنیم، نگاهی به تاریخچۀ گروه موسیقی کامکارها بیندازیم.
گروه موسیقی کامکارها برای نخستین بار در سال 1344، آن زمان که هنوز موسیقی آنچنان در کشور ما جا نیفتاده بود، در شهر سنندج (پایتخت کردستان) به عنوان گروهی خانوادگی تشکیل شد.
پس از چند سال اعضای این گروه تصمیم گرفتند تحصیلات آکادمیک خود را شروع کنند و در آن زمان، رفتن به شهر تهران و تحصیل در دانشکدۀ هنرهای زیبا، بهترین گزینه بود.
پس از چندی کامکارها، تحت سرپرستی محمدرضا لطفی، حسین علیزاده و پرویز مشکاتیان، به همراه تنی چند از دیگر هنرمندان، به عضویت گروه‌های شیدا و عارف درآمدند. این دو گروه کنسرت‌های موفّقیّت آمیزی را با خوانندگی محمدرضا شجریان و شهرام ناظری به اجرا گذاشتند.
خلاصه اینکه این گروه به موفقیت‌های بسیاری دست یافت و توانست در شهرهای مختلف ایران و حتی در خارج از کشور، اجراهای زیبایی را به نمایش بگذارد و آلبوم‌های بسیاری را عرضه کند.
اما اردشیر کامکار کیست؟
اردشیر کامکار نوازندۀ کمانچه، قیچک و ویولن است ولی بیشتر او را با ساز کمانچه می‌شناسند تا حدی که به ایشان لقب پدر کمانچهنوازی معاصر را داده‌اند.
اردشیر کامکار برای توسعۀ قابلیت‌های ساز کمانچه سعی کرده است تکنیک‌های خاص ویولن را روی کمانچه پیاده سازی کند و جالب اینجاست که توانسته موفق هم عمل کند.
ایشان توانست با خلاقیت‌های خودشان، آثار ابوالحسن صبا به نام “به یاد صبا” و “بر تارک سپیده” را به گونه‌ای متفاوت اجرا کند.
کمانچه‌ای که استاد اردشیر کامکار از آن استفاده می‌کند، کمانچه‌ای است که قدرت‌الله کردی آن را ساخته است.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های نوازندگی اردشیر کامکار در ساز کمانچه -که ایشان را از بقیه متمایز کرده است- این است که ایشان توانسته اند پوزیسین‌های هفت به بالا و صداهای هارمونیک را اجرا کنند حال آنکه چنین ویژگی‌هایی مختص ساز ویولن است و پیاده‌‌سازی آنها در ساز کمانچه کار آسانی نبوده است.
از کارهای ماندگار استاد اردشیر کامکار در آهنگ‌سازی و کمانچهنوازی می‌توان به آلبوم ناشکیبا (با خوانندگی همایون شجریان)، به یاد صبا، بر تارک سپیده، زهی عشق، راز نگاه و بی‌غبار (با هم‌نوازی شروین مهاجر) اشاره کرد.
و در پایان اگر دوست دارید با مدل ذهنی اردشیر کامکار بیشتر آشنا شوید، بخشی از مصاحبۀ زیر (گفتگوی بهرنگ تنکابنی با اردشیر کامکار) را بخوانید. شایان ذکر اینکه این مصاحبه از روی یک برنامه ویدئویی استخراج شده و بعضی از مطالب آن –برای درک بهتر مطلب- کمی ویرایش شده است (+).
(1)
مصاحبه گر: هنرمندان و افراد سرشناس در موقعیت‌هایی مانند زلزله، سیل، آتش‌سوزی و امثالهم چه نقشی باید داشته باشند؟
اردشیر کامکار: هنرمندان چون شناخته شده هستند و مردم به آنها اعتماد دارند، همین که حضور داشته باشند و مردم بخاطر این افراد بیایند و کمک بکنند، می‌توانند نقش خوبی داشته باشند.
(2)
مصاحبه‌گر: بعضی از هنرمندان ماجرا را اشتباه گرفته بودند و حضور آنها را بیشتر در شبکه‌های اجتماعی می‌‌دیدیم که به نفع خودشان کاری انجام می‌دهند و چنین رفتارهایی در شأن یک هنرمند نیست. نظر شما چیست؟
اردشیر کامکار: به نظرم گناه است اگر کسانی بخواهند از این آدم‌های درد کشیده به نفع خودشان تبلیغ کنند و اگر کسی چنین نیتی داشته باشد، مردم ما عاقل هستند و (فوراً) می‌فهمند که این شخصیت در جهت خودنمایی چنین کاری را انجام داده یا در جهت کمک به افراد آسیب دیده و داغدار.
اردشیر کامکار اضافه می‌کند: من هیچ موقع به خودم اجازه نمی‌دهم برای نشان دادنِ تصویر خوبی از خودم، جلوی دوربین به بقیه کمک کنم و این حرکت را نوعی سوء استفاده شخصی می‌دانم.
(3)
مصاحبه‌گر: در مورد گروه کامکارها بگویید. فکر می‌کنم شما تنها گروه خانوادگی منسجم در ایران و شاید در جهان باشید. اگر از بیرون به عنوان یک شخص عادی بخواهید گروه کامکارها را توصیف کنید، چگونه آن را توصیف می‌کنید؟
اردشیر کامکار: اتحاد در هر صورت لذت‌بخش و جذاب است ولی باید ببینیم علت آن چیست؟ در درجۀ اول اینکه خانواده هستیم و خواهر و برادریم و ما سعی کرده‌ایم هیچ‌کدام‌مان ارجحیتی نسبت به همدیگر نداشته باشیم. به طور مثال هوشنگ –برادرِ من- وقتی قطعه‌ای می‌سازد، زیرِ آن می‌نویسد: گروه کامکارها. حال آنکه به جز او، عملاً کسی در ساختن آن قطعه نقشی نداشته است.
(4)
مصاحبه‌گر: نقش آقای هوشنگ کامکار به عنوان سرپرست و مدیر در کجا بیشتر نمایان می‌شود؟
اردشیر کامکار: هوشنگ به عنوان برادر بزرگتر من ستونِ گروه کامکارها است و به پدر خانواده می‌ماند.
(5)
مصاحبه‌گر: آیا اختلاف هم بین اعضای تیم پیش می‌آید؟
اردشیر کامکار: اختلاف همیشه هست و گاهی باهم بحث می‌کنیم و حتی از هم ناراحت می‌شویم اما این اختلاف‌ها همیشگی نیست و در جهتِ بهبود کار چنین اختلاف‌هایی پیش می‌آید.
(6)
مصاحبه‌گر: شما در امر تدریس بسیار حرفه‌ای عمل کردهاید و کمانچه نوازان زیادی را تربیت کردهاید و گویا در تدریس بسیار سخاوتمند هستید. این را شاگردان شما می‌گویند.
اردشیر کامکار: ممکن است کسی نوازندۀ خوبی باشد اما معلم خوبی نباشد ولی من دوست دارم هرآنچه که بلد هستم را به شاگردانم یاد بدهم. اما اینکه چگونه چنین چیزی را بهتر انتقال بدیم، بحث تجربه است و باید تجربه کسب کنیم تا بتوانیم بهتر و بیشتر مطالب مفید را به آنها منتقل کنیم.
ضمن اینکه به نظرم شاگرد باید انگیزه را در خودش ایجاد کند و نباید منتظر بشیند تا انگیزه خود به خود پیدا شود.
برای آشنایی با سایر بزرگان موسیقی، می‌توانید زندگینامه بزرگان موسیقی را مطالعه کنید.
