به مناسبت 14 تیرماه، روز تولد دکتر محمد اصفهانی

چهارده تیرماه روزتولد دکتر محمد اصفهانی، یکی از بهترین خوانندگان موسیقی پاپ ماست

کسی که بیش از بیست سال پیش چهره مطرح این عرصه شد و در این مدت، حتی وقتی دیگران چهره‌های روز بودند و آلبوم و کنسرت‌هایشان می‌فرخت، جایگاه او محفوظ بود و هست.

نمی‌دانم جایگاه اجتماعی و تحصیلات باعث نوع خاص نگاه دکتر محمد اصفهانی به موسیقی شد یا مجموعه دیگری از عوامل اما هر چه هست، موسیقی پاپ ما صاحب هنرمند تاثیرگذاری شد که جایگاه هنرمندان این عرصه را در جامعه ارتقا داد و دریغا که این روزها، بیشتر از هر زمان دیگری به هنرمندان و به ویژه خوانندگانی از این دست احتیاج داریم تا وضعیتی بهتر از آنچه شاهدش هستیم را شاهد باشیم.

محمد، فرزند دکتر محمدعلی واعظی و بانو بوستان(از خانواد هنرمند و هنرشناس بوستان)، از یک خانواده مومن و معتقد و صد البته اصیل و اهل علم و هنر برخاست و بنابر این همواره علم و هنر را در کنار هم داشت، بنابر این، همین موقعیت خانوادگی و اجتماعی‌اش مانع بسیاری از رفتارها و اجرای بسیاری از آثار بود که اغلب چهره‌های روز از آنها ابایی نداشته و ندارند.

ناگفته نماند که این جایگاه و نگاه ویژه مانع از درک تجربه‌های تازه در موضوع موسیقی پاپ نبود و اتفاقا اصفهانی در هر دوره کاری، تجربیات نسبتا آوانگاردی هم داشته که یکی از مشهورترین آنها قطعه «نون و دلقک» در همکاری با بهروز صفاریان و در آلبومی ‌به همین نام است.

او بدون آنکه کاملا به سمت موسیقی‌هایی نو –زیادی نو- بغلتد، دست به چنین تجربیاتی زد که البته خیلی‌ها با آن مخالف بودند و هستند، اما دوباره به مسیر اصلی‌اش برگشت و همواره همان موزیسین تحصیل کرده و دقیق، با صدایی ریشه‌دار در موسیقی اصیل ایرانی باقی ماند.

دکتر اصفهانی از سال 1373، زمانی که دانشجوی پزشکی بود تیتراژ آوای فاخته را اجرا کرده بود و همچنین آثاری دیگر را و بعد، در سال 76 از دانشگاه علوم پزشکی ایران فارغ التحصیل شد و آن سال، سال خاصی هم در حوزه سیاسی و هم در موضوع موسیقی پاپ است.

اصفهانی در آن سال در کنار فواد حجازی و با همراهی هنرمندان آهنگساز و ترانه‌سرای دیگر، در حال جمع کردن آلبوم «حسرت» بود که در سال 1377 منتشر و یکی از پرفروش ترین آلبوم‌های تاریخ موسیقی پاپ شد.

جالب است که این آلبوم با امضای فواد حجازی و اصفهانی، بعد از گذشت بیست سال هنوز شنیدنی‌ست.

او بعدا با آهنگسازان بزرگی از نسل‌های دیگراز جمله استادان همایون خرم و فریدون شهبازیان هم کار کرد و پیش و پس از آن البته همکاری‌های درخشان با استاد بابک بیات و از آن جمله قطعه درخشان «آسیمه سر» با ترانه زیبایی از اکبر آزاد.

اصفهانی با این دو بزرگوار تیتراژ تنهاترین سردار را هم کار کرد و همچنین بی‌واژه را با ترانه زیبایی از اهورا ایمان و آهنگسازی پدرام کشتکار.

مجموعه کارهایی که اصفهانی اجرا کرده، جدای از انتقاد فنی یا سلیقه‌ای که ممکن است به بعضی از آنها داشته باشیم، یک مجموعه تاثیرگذار از هنرمندی‌ست که همواره می‌تواند در زمینه کاری خودش الگو باشد، هرچند حتی این هنرمند موفق و ماندگار هم بی‌اشتباه نبوده است.

دکتر محمد اصفهانی در محضر بهترین استادان موسیقی ایرانی، به صورت مستقیم و غیرمستقیم شاگردی کرده و آواز ایرانی را به خوبی آموخته و سپس با استفاده از این فضا، وارد فضای تازه‌ای شد که به موسیقی پاپ سنتی موسوم است و البته پیش و پس از او هم اجرا می‌شده اما او، با کمک گرفتن از بهترین آهنگسازان و عموامل اجرایی دیگر، جایگاه خود را ساخته است.

او هر چند با آهنگسازان بزرگی کار کرده اما در همه این آثار می‌توان رد پای خواننده‌ای مولف را دید.

به عنوان مثال قطعه زیبای «آسیمه سر» که یکی از بهترین ساخته‌های استاد بابک بیات است و همه مولفه‌های آهنگ‌های بابک بیاتی را دارد اما در چندین بخش از همین آهنگ، تحریرها و تغییراتی که خود خواننده و با سلیقه و امضای خود ایجاد کرده قابل تشخیص است.

و یا قطعات آلبوم تنها ماندم که پیش از آن توسط بهترین خوانندگان-عمدتا خوانندگان زن-اجرا شده بودند اما اصفهانی، با نگاه خود و صد البته تایید و هدایت استاد همایون خرم، با تالیف خود آنها را اجرا کرده است.

اصفهانی بنابر دلایل فراوان یک خواننده تاثیرگذار و جریان‌ساز در موسیقی پاپ اصیل ایرانی‌ست

کاری که انجام داد هم کار سختی است، چرا که پیش از آن و همراه با ایشان کسانی چون معین اصفهانی هم فعالیت می‌کردند و صاحب تاثیر بودن و جایگاه پیدا کردن خواننده‌ای جوان کار بسیار مشکلی بود، اما او جایگاه خود را با جدیت و پشتکار ساخت و اینگونه بود که بهترین خواننده دهه هشتاد و صد البته یکی از بهترین خوانندگان همه دوره‌های پس از انقلاب شد و همواره مورد تایید اکثر خاص و عام و به ویژه مورد تقلید نسل‌های بعد از خود بوده است.